$ versus ruski czołg – refleksje żołnierza

Czołgi jadą, śmigłowce lecą, zielone ludziki już z barwami Rosji na ramionach biegają w okolicach Kijowa. Trudno powiedzieć czy i jak walczy Ukraina, bo doniesień póki co brak, ale Zachód?… Zachód mocno się jednoczy. Cokolwiek moglibyśmy mówić o tym, że „za późno”, że „za mało” to jednak mimo wszystko w ciągu jednej doby transatlantycki Zachód zjednoczył się w geście potępienia dla działań Putina. Bombowce nie wystartowały, ale deklaracje złożono. Czym zatem Zachód strzela na wschód? Sankcje – najdotkliwsze, jakie dotąd widziano. Wielcy tego świata zapowiadają, że wydarzy się coś rzeczywiście wyjątkowego. Czy jednak liderzy współczesnych demokracji wykażą determinację godną słów? Jak się o tym przekonamy my – podatnicy państw Unii?

Cóż, dla mnie barometrem determinacji rządzących jest sposób wykorzystania systemu SWIFT. Finansowa „opcja nuklearna” jak to niektórzy nazwali – co to jest? W 1973 roku liderzy światowych organizacji finansowych postanowili powołać Stowarzyszenie na rzecz Światowej Międzybankowej Telekomunikacji Finansowej. Organizacja miała umożliwić globalne, bezgotówkowe transfery. Szybko powstały instrumenty techniczne, które zapewniły możliwość bezpiecznej wymiany informacji. Ta z kolei umożliwiała prowadzenie transakcji. SWIFT w miarę swojego rozwoju ukonstytuował się jako organizacja zarządzana przez radę złożoną z dwudziestu pięciu osób z siedzibą w Brukseli. Stowarzyszenie samookreśla się jako „niezależna organizacja”, jednak funkcjonuje w Belgii i podlega regulacjom Unii Europejskiej, co oznacza, że jeśli ta zarządzi zamrożenie operacji na wybranej osi, to tak będzie musiało się stać.

Przejdźmy więc do ćwiczenia praktycznego: spróbuj przelać ze swojego konta pieniądze w obcej walucie lub dokonać transferu za granicę – bank poprosi Cię o kody BIC/ SWIFT. Właśnie doświadczyłeś/ łaś tego o czym piszę w mikro skali własnego konta. Wyobraź sobie teraz, że jesteś właścicielem firmy, która kupuje i sprzedaje towary za granice. Pewnego poranka ktoś zwyczajnie odcina Cię od możliwości robienia tych transferów – bolesne? TAK.

Szacuje się, że obecnie z systemu korzysta jedenaście tysięcy instytucji finansowych na całym świecie. Dziennie wykonywanych jest około trzydziestu siedmiu milionów transakcji. Tak, to sporo. W 2014 roku niezależny instytut fiński dowiódł za pomocą symulacji, że odcięcie Rosji od systemu spowoduje gwałtowne skurczenie jej gospodarki o 5% – nie brzmi katastrofalnie, ale to poważny strzał w ekonomiczne zasoby Putina. Czy scenariusz odcięcia którejś z gospodarek od SWIFT został już wypróbowany? Tak. W 2012 roku sankcje wprowadzone przez Unię Europejską doprowadziły do finansowej izolacji Iranu. Teheran utracił wówczas połowę wpływów z handlu ropą naftową i 30% zysków z pozostałych gałęzi międzynarodowej wymiany. Dotkliwa cena za program nuklearny…

Jednak Rosja to nie Iran – i nie chodzi tu o jej rozpędzoną ekonomię. Pamiętasz ćwiczenie? Odcięliśmy Cię od SWIFT, nie możesz kupować. Twoi partnerzy nie mogą też jednak kupować od Ciebie. Czym więc zapłacą Niemcy za gaz? Czym zapłaci Europa za ropę i stal? Cóż, odcięcie się od rosyjskich dostaw nie będzie proste, ale też nie jest niemożliwe. Dlatego aktywność w temacie SWIFT określam barometrem determinacji nastrojów Wielkich tego świata. To bolesne, ale da się to zrobić – nawołują zgodnie Biden i Johnson.

Finansowa „opcja nuklearna” nie jest tematem nowym. Od lat mówią o tym Amerykanie, Brytyjczycy. Od lat też potencjalne konsekwencje analizują Rosjanie. Na wschodzie powstał alternatywny system płatności, który jednak na dzień dzisiejszy zrzesza jedynie 400 podmiotów, a jego techniczne zaplecze jest w mocno embrionalnej formie. Potencjalnie Rosjanie mogą skorzystać z chińskiego systemu CIPS, co umożliwi im handel z krajem środka, to jednak wciąż nie zastąpi możliwości, które daje SWIFT. Czy zatem SWIFT zatrzyma ruskie czołgi? Uważam, że jest na to szansa, choć może nie jutro i pojutrze. Pytaniem otwartym pozostaje czy determinacja zachodnich liderów przetrwa test odcięcia Rosji od finansowego matrixu. Odpowiedź niebawem.